‘Als je doodgaat, is het weer net als voordat je geboren was.’ Dat schijnt mijn allereerste filosofische inzicht te zijn geweest, ontstaan naar aanleiding van de dood van een huisdier. ‘Waarom is alles zoals het is?’ vroeg mijn zus een keer vanaf het achterzitje op mijn moeders fiets. Misschien zijn de grootste filosofische vragen wel kinderlijke vragen, afkomstig van mensen die nog niet zo aan het leven gewend zijn geraakt.
Meister Eckhart was een onorthodoxe middeleeuwer die zijn tijdgenoten aanmoedigde om, via meditatie-oefeningen, terug te keren naar hun ‘voorgeboortelijke’ staat. Daartoe moest je jezelf eerst leeg maken van alle verlangens en ideeën die zich in de loop van je leven in je hadden opgehoopt, zelfs van ideeën over God: ‘Daarom bid ik God dat Hij me leeg maakt van God, want mijn wezenlijke zijn is boven God, voor zover wij God op het niveau van de schepselen begrijpen.’ Eckhart geloofde dat er in iedere mens iets ‘ongeborens’ bestaat, een gelukzalige verbondenheid met de oorsprong en grond van alle dingen. ‘In mijn eerste oorzaak wilde ik wat ik was en was ik wat ik wilde.’ Pas achteraf hebben we die oorsprong een eigennaam gegeven, ‘God’. Dat is misleidend, want God is geen object of persoon, maar een zeldzaam moment van tijdloosheid dat een mens – ook als volwassene – tijdens zijn leven kan smaken.
Myrthe Meester 