Ik ben op zoek naar een nieuwe, moeilijkere schoonheid dan de schoonheid die ik vind in de afgeronde motieven en aangename melodieën van Monteverdi en Bach, in de krachtpatserij van Michelangelo of de volmaakte verstilling van Vermeer, in de klinkende sonnetten van Shakespeare of de zoetsappigheid van de romantici. Ik zoek een schoonheid die de wrange kanten van het leven niet wegpoetst of polijst, maar ze in al hun pijnlijkheid integreert en tot klinken brengt – de onrust, het niet-weten van onder of boven, van minder of beter, een levensgevoel, kortom, waarin relativisme op de loer ligt, maar toch ook een onverwoestbaar besef van urgentie resteert, van waarde en belang, en van de kwetsbaarheid daarvan.
De schoonheid die ik zoek is duister als de schrijnende melodieën van de 16e-eeuwse Italiaanse componist Gesualdo, die zijn echtgenote en haar minnaar op heterdaad had betrapt en vermoord en de rest van zijn leven met een ondraaglijk schuldgevoel kampte. ‘Gesualdo begon motetten te componeren die heel anders klonken dan andere motetten uit de Renaissance. De bas kan zich verheffen boven de sopraan en bij elke toon kan de stemming zelf wankelen.’ (Eugen Drewermann) De schoonheid die ik zoek is broeierig en wild, als de blik in de ogen van de keurige heren en dames die de Spaanse hofschilder Francisco Goya in tijden van bijgeloof, kerkelijke indoctrinatie en oorlogsgeweld portretteerde. Woordkunstenaars zoals onze eigen Lucebert zoek ik, die zich niets aantrekken van grammatica en verstaanbaarheid voor ons daglichtverstand, maar de bestaande taal heruitvinden via dromerige associaties en opzwepende ritmes.
voortaan zal de hete ijzeren keel
der ontroerde beulen muzikaal opengaan
Beukende componisten zoek ik, Stravinsky met Le sacre du printemps, waarin het leven zich, ontdaan van alle franje, manifesteert als orgie en strijd. De lyrisch verlangende en schurende klanken van de Tsjechische Leoš Janáček, de missen en motetten van Frank Martin en Francis Poulenc, vol stemmen die vertwijfeld zoeken en tasten naar de aanwezigheid van… God. Maar wie is dat eigenlijk?
Myrthe Meester 